Η λοίμωξη που προκλήθηκε από τον ιό SARS-CoV-2, ονομάστηκε COVID-19, από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, τον Φεβρουάριο του 2020. SARS-COV-2 είναι η επίσημη ονομασία του νέου κορωνοιού, ενώ COVID-19 ονομάζεται η νόσος που προκαλεί. Μεταδίδεται κυρίως με μόλυνση σταγονιδίων μέσω βήχα ή φτέρνισμα και μέσω στενής επαφής με μολυσμένους ασθενείς.

Στην πλειονότητα των ασθενών η λοίμωξη εκδηλώνεται με συμπτώματα μιας ήπιας φλεγμονώδους νόσου, με ακανόνιστες πνευμονικές διηθήσεις. Μερικοί ασθενείς, ειδικά ηλικιωμένοι ή ασθενείς με χρόνιες παθήσεις, αναπτύσσουν σοβαρό οξύ αναπνευστικό σύνδρομο (SARS). Ο χρόνος επώασης του SARS-CoV-2 είναι 3 έως 7 ημέρες, με μέγιστο διάστημα 14 ημερών. Τα συμπτώματα της μόλυνσης από τον SARS-CoV-2 είναι κυρίως ο πυρετός, ο βήχας, οι αναπνευστικές δυσκολίες και η κόπωση.

Οι εξετάσεις για τον SARS-CoV-2 χρησιμεύουν:

1. Στην ειδική ανίχνευση του ιού αυτού με σκοπό την έναρξη, τροποποίηση ή τερματισμό της θεραπείας/νοσηλείας.
2. Στην απομόνωση των ατόμων που βρέθηκαν θετικοί στο SARS-CoV2
3. Σε μελέτες της συχνότητας της νόσου στον πληθυσμό

Εξετάσεις που διαθέτουμε για τη διάγνωση του ιού:

• Ανίχνευση και ταυτοποίηση του ίδιου του ιού με μοριακή μέθοδο, αλυσιδωτή αντίδραση πολυμεράσης (PCR)
• Ανίχνευση ειδικών αντισωμάτων έναντι του ιού με κλασική ορολογική μέθοδο
• Ταχέα διαγνωστικά τεστ, τα οποία μπορούν να ανιχνεύσουν τον ιό ή τα ειδικά αντισώματα έναντι του ιού.

Τι είναι και πώς γίνεται η μοριακή μέθοδος PCR

Σύμφωνα με διεθνείς οργανισμούς, όπως ο ΠΟΥ, η μοριακή μέθοδος, αποτελεί την μέθοδο αναφοράς, για τη διάγνωση του νέου κορονοϊού και είναι ευρέως γνωστή ως Real-Time PCR. Για την εξέταση αυτή, γίνεται από επαγγελματίες υγείας, λήψη ρινικού ή φαρυγγικού υγρού με ειδικό στειλεό. Το δείγμα τοποθετείτε σε κατάλληλο φιαλίδιο και στέλνεται στο εργαστήριο, όπου ελέγχεται για την παρουσία του ιού μέσω της ανίχνευσης του γενετικού υλικού (RNA) του ιού. Είναι η πιο αξιόπιστη μέθοδος που διαθέτουμε σήμερα για τη διάγνωση του νέου κορωνοϊού

Σύμφωνα με τις οδηγίες του Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ) ο έλεγχος για λοίμωξη από νέο κορωνοϊό Covid-19 διενεργείται:

• εάν παρουσιαστούν συμπτώματα όπως πυρετός, βήχας, δυσκολία στην αναπνοή.
• ασθενείς με Σοβαρή Οξεία Λοίμωξη του Αναπνευστικού (Severe Acute Respiratory Illness) που χρειάζονται νοσηλεία ή που νοσηλεύονται
• νοσηλευόμενοι ή φιλοξενούμενοι σε μονάδες ηλικιωμένων ή χρονίως πασχόντων που εκδηλώνουν οξεία λοίμωξη του αναπνευστικού με πυρετό και βήχα ή δύσπνοια
• προσωπικό υπηρεσιών υγείας που εκδηλώνουν οξεία λοίμωξη του αναπνευστικού με πυρετό
• ηλικιωμένοι (> 70 έτη) ή άτομα με σοβαρή χρόνια υποκείμενη νόσο (π.χ. χρόνια πνευμονοπάθεια, χρόνια καρδιαγγειακό νόσημα, σακχαρώδης διαβήτης, σοβαρή ανοσοκαταστολή) που εκδηλώνουν οξεία λοίμωξη του αναπνευστικού με πυρετό και βήχα ή δύσπνοια.

Μπορεί ο εργαστηριακός έλεγχος για λοίμωξη από νέο κορωνοϊό Covid-19 να είναι αρχικά αρνητικός και αργότερα να θετικοποιηθεί;

Στα αρχικά στάδια της νόσου όταν ο εργαστηριακός έλεγχος για λοίμωξη από νέο κορωνοϊό Covid-19 είναι αρνητικός, σημαίνει ότι ο ιός αυτός δεν ανιχνεύεται στο δείγμα.

Στη συμπτωματική φάση και όσο η νόσος εξελίσσεται ο εργαστηριακός έλεγχος μπορεί να θετικοποιηθεί. Σε περίπτωση ασθενή με συμπτωματολογία συμβατή με λοίμωξη από νέο κορωνοϊό Covid-19, ο οποίος υποβλήθηκε σε εργαστηριακό έλεγχο και είναι αρνητικός, η νόσος αποδίδεται σε άλλο αίτιο και όχι σε Covid-19.

Ταχεία διαγνωστικά τεστ ανίχνευσης αντισωμάτων του Sars-Cov-2 / Rapid Test

Τα συγκεκριμένα τεστ είναι σημαντικά σε περίπτωση έξαρσης της νόσου, λόγω της ταχύτητας έκδοσης του αποτελέσματος (10 – 15 λεπτά) και του χαμηλού κόστους, σε σύγκριση με την PCR μέθοδο. Έχουν αρκετά μεγάλη ειδικότητα και ευαισθησία ως προς την επιλεκτική ανίχνευση μόνο των αντισωμάτων , έναντι του SARS-CoV-2. Είναι σημαντικά επικουρικά τεστ και θα πρέπει να διαθέτουν πιστοποίηση CE για να μπορούν να κυκλοφορήσουν στην ΕΕ. Το δείγμα που χρησιμοποιείται στο αναφερόμενο τεστ είναι ορός, πλάσμα ή ολικό αίμα.

Οι ανοσοδοκιμασίες αυτές είναι δύο τύπων:
- Τα ποιοτικά διαγνωστικά τεστ, που το αποτέλεσμα είναι θετικό ή αρνητικό, και
- Τα ποσοτικά τεστ, που προσδιορίζεται η συγκέντρωση ή αλλιώς ο τίτλος, των αντισωμάτων στο δείγμα.

Το τεστ ανιχνεύει ταυτόχρονα αντισώματα Μ και αντισώματα G κατά του COVID-19.

Τα αντισώματα Μ αναπτύσσονται σχετικά σύντομα στο αίμα του ασθενή σε διάστημα μερικών ημερών από την μόλυνση (3-7 ημέρες), με κορύφωση στις 10-14 ημέρες.

Τα αντισώματα G αναπτύσσονται παράλληλα και στη συνέχεια και παραμένουν στον ανθρώπινο οργανισμό για άγνωστο ως τώρα χρονικό διάστημα. Από τα μέχρι τώρα διαθέσιμα δεδομένα δεν είναι ξεκάθαρο, κατά πόσο άτομα που έχουν αναρρώσει από COVID-19, αποκτούν πλήρη ανοσία και για πόσο χρονικό διάστημα είναι προστατευμένοι.

Τα γρήγορα αυτά τεστ δεν θα πρέπει να χρησιμοποιούνται ως στο μοναδικό κριτήριο για τη διάγνωση λοιμώξεων 2019-nCoV.

Δεν θα πρέπει ωστόσο να ξεχνάμε και τα ποσοστά των διασταυρούμενων αντιδράσεων που παρατηρούνται στην κατηγορία αυτών τεστ, όπου εμφανίζεται ένα ψευδώς θετικό αποτέλεσμα γιατί το άτομο έχει αναπτύξει στο παρελθόν αντισώματα από λοιμώξεις που οφείλονται στους γνωστούς ενδημικούς κορωνοϊούς που προϋπήρχαν του νέου στελέχους.

Η αξιολόγηση των αποτελεσμάτων πρέπει να είναι πολύ προσεκτική δεδομένου του μεγάλου χρόνου επώασης της συγκεκριμένης νόσου και μόνο από Εξειδικευμένους Ιατρούς.

Αρνητικό αποτέλεσμα δεν σημαίνει και μη μολυσμένος ασθενής εάν δεν έχει παρέλθει κάποιο χρονικό διάστημα από την μόλυνση. Ο χειρισμός του δείγματος πρέπει να γίνεται – όπως σε όλα τα εργαστηριακά δείγματα – ως δυνητικό παθογόνο και η λήψη των ύποπτων δειγμάτων θα πρέπει να γίνεται πάντα τηρώντας όλα τα μέτρα αυξημένης προστασίας που καθορίζει ο ΕΟΔΥ.

Φωτείνη Σωπασή - Ρωμανίδου
Μικροβιολόγος- Βιοπαθολόγος